Những lưu ý khi thờ cúng tại nhà ở thuê

Ở nhà thuê có cần phải thờ cúng không?

Sinh viên ở các tỉnh thành về thành phố học, tất nhiên phải thuê phòng trọ. Nông dân ở các nơi về thành phố để mưu sinh, thuê nhà trọ. Những cặp vợ chồng mới xây dựng gia đình cần có một tổ ấm riêng nhưng không phải ai cũng đủ điều kiện kinh tế để mua nhà, phương án tốt nhất chính là thuê nhà. Rồi kể cả nhiều người có điều kiện nhưng lại chưa ổn định cuộc sống, họ cũng thuê nhà cho chủ động để khi nhảy việc thì lại đi thuê chỗ khác gần nơi làm việc cho thuận tiện…

Chủ nhà đã thờ rồi, không bắt buộc người thuê phải thờ cúng…

Đây là tâm lý của khá nhiều người khi ở trọ hay đi thuê nhà. Quan điểm của những người này là, nhà và đất là của chủ trọ, mà chủ nhà nào cũng đều lập ban thờ để cúng Thần linh, Thổ địa ở đất đó rồi. Người mướn nhà chỉ sống ở đó trong thời gian nhất định. Thậm chí là mang tính tạm bợ, nên không cần thờ cúng tại nơi sống tạm đó. Mặt khác, chủ nhà thờ Thổ địa, Thần linh rồi, mình cũng thờ nữa thì hóa ra có hai Thần linh sao? Còn nếu thờ tổ tiên thì liệu ông bà mình có vào được trong nhà mà thực chất là của người khác để hưởng đăng trà quả thực không, hay lại bị Thần linh chặn lại ở cửa?

Điều đó cũng không sai. Tuy nhiên, ở đây cần phải phân biệt những hình thức nhà thuê, nhà trọ 1 cách cụ thể chứ không thể gộp tất cả vào một dạng được.

Dạng thứ nhất là nhiều người cùng thuê và ở chung 1 căn phòng, chúng tôi tạm gọi là ở trọ. Căn phòng đó chủ yếu chỉ là sử dụng để ngủ chứ không có các không gian riêng.

Chẳng hạn nhiều người tại nông thôn lên thành phố làm nghề tự do như đồng nát, bán hàng rong, lượm ve chai, xe ôm, đánh giày… Những người này thường thuê chung 1 phòng, trong phòng thường kê những tấm phản liền nhau làm chỗ ngủ. Ngày đi làm, đến bữa ăn cơm bụi, chỉ tối mới về và đánh 1 giấc rồi sáng mai lại dậy đi làm.

Các sinh viên ở ký túc xá hay đi thuê nhà trọ cũng gần giống như thế. Khác chăng là nhiều ký túc xá hay những phòng trọ tư nhân hiện nay cũng có công trình phụ khép kín.

Trong những trường hợp trên thì không thờ cúng ở tại nơi trọ cũng không sao. Lý do bởi vì dạng cư ngụ này giống như sinh sống tập thể, mỗi người chỉ dùng 1 không gian nhỏ để ngủ; còn chủ nhà vẫn cai quản cả căn nhà hay cả khu nhà trọ đó & đã có ban thờ để thờ cúng Thổ địa, Thần linh… rồi. Hơn nữa, người ở trọ có muốn thờ cúng cũng khó vì không gian chật hẹp, tìm được nơi đặt ban thờ phù hợp không phải là  một điều đơn giản. Mặt khác, nếu thờ tổ tiên thì mỗi người một gia đình, dòng họ khác nhau, chả lẽ thờ gia tiên… chung, hay mỗi người lại lập một bát hương riêng? Ở ký túc xá lại càng khó hơn do mỗi trường có quy chế quản lý riêng, có nơi còn cấm thắp nhang ở phòng trọ.

Có thờ có thiêng, có kiêng có lành…

Dạng thứ 2 là thuê nhà, ở trọ nhưng không gian sống mang tính tương đối độc lập hay độc lập. Chúng tôi gọi chung là thuê nhà, thì lại khác 1 chút. Đó là những người thuê cả 1 căn nhà độc lập, thậm chí là hai ba tầng, hoặc thuê hẳn 1 căn hộ riêng biệt…; tóm lại là thuê những không gian sống riêng biệt. Trường hợp này thì lại nên & cần phải thờ cúng.
Do theo quan niệm của người Á Đông là sông có Hà Bá, đất có Thổ Công nếu là thuê căn nhà riêng biệt thì việc thờ cúng Thổ địa, Thần linh ở mảnh đất ấy là đương nhiên. Trường hợp thuê căn hộ thì với không gian khép kín. Trong đó có bếp thì đương nhiên có Táo quân cai quản công việc bếp núc. Cho dù hiện nay vẫn còn có nhiều quan điểm khác nhau về việc Ông Táo và Ông Công là 1 hay là hai, nhưng cho dù là với quan điểm nào thì đó đều là những vị Thần linh, vì vậy việc thờ cúng là theo đúng phong tục truyền thống & để được Thần linh phù hộ, che chở.

Còn về việc thờ tổ tiên, ở đây thông thường sẽ có 2 trường hợp. Thứ nhất, nếu là 1 gia đình thuê một ngôi nhà độc lập hoặc căn hộ khép kín, riêng biệt (dù là có đầy đủ con cái, vợ chồng hay chỉ là người độc thân thì đó vẫn là 1 gia đình) thì việc thờ tổ tiên là phải đạo. Vì ai cũng có tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Tuy nhiên có người lại cho rằng, việc thờ tổ tiên là trách nhiệm của người con trưởng, còn con thứ thì không cần phải thờ. Điều đó hoàn toàn sai trái, do cha mẹ là cha mẹ chung. Việc thờ cúng là để nhớ đến công ơn sinh thành dưỡng dục, hướng về cội nguồn & mang tính giáo dục truyền thống cho các thế hệ sau. Hơn nữa, cha ông ta từng có câu: Có thờ có thiêng, có kiêng có lành. Nếu thành tâm thờ cúng sẽ được âm phúc, gia tiên che chở, phù hộ…

Còn vấn đề Thần linh ngăn cản thì không cần phải quá lo lắng. Nếu khi chuyển dọn về nhà thuê, ta làm lễ nhập trạch đầy đủ, báo cáo & xin Thần linh cho phép thỉnh tổ tiên về thờ cúng thì đương nhiên là đã “nhập hộ khẩu” rồi. Lúc này tổ tiên sẽ được vào nhà hưởng đăng trà quả thực & ban lộc cho con cháu. Lễ nhập trạch này rất đơn giản, chỉ cần một bếp ga du lịch, 1 ấm đun nước, ba hũ nhỏ muối, gạo, nước và hoa quả, bánh trái, nếu có đĩa xôi, khoanh giò càng tốt. Khi làm lễ, bật bếp đun nước để sôi rồi lên hương, khấn Thần linh trước, và khấn gia tiên sau… là được.

Trường hợp thứ 2, vài ba người độc thân thuê chung 1 căn hộ khép kín thì cũng vẫn nên lập ban thờ. Nhưng trên ban thờ chỉ có 1 bát hương thờ Thổ địa, Thần linh mà không thờ tổ tiên, & thành tâm cúng hương hoa vào ngày rằm, mồng một là được.

Ngay như khi nhiều người thuê chung 1 phòng, ở theo dạng tập thể, không có không gian riêng, hay sinh viên thuê chung phòng trọ hay ở ký túc xá. Nếu điều kiện cho phép, thì có thể lập ban thờ đơn giản với 1 bát hương Thổ địa, Thần linh cũng tốt.

Tóm lại, việc thờ cúng ở nhà thuê hay nhà trọ nếu điều kiện cho phép thì nên làm. Tuy nhiên, tùy vào từng trường hợp, điều kiện cụ thể mà có các hình thức phù hợp, có thể làm đơn giản hóa chứ không câu nệ nhất thiết phải thực hiện đầy đủ như taị nhà riêng mà ta là chủ nhà.

Về hình thức thì thông thường ban thờ có sẽ 3 bát hương, bát hương thờ Thần linh to hơn đặt ở giữa. Phía bên trái từ ngoài nhìn vào là bát hương thờ bà cô tổ & bên phải là bát hương thờ gia tiên. Trường hợp căn phòng quá hẹp, có thể chọn bát hương nhỏ nhưng không nên gộp thành 1 bát hương thờ chung. Còn trường hợp nhiều người ở chung 1 phòng có thể thờ một bát hương, nhưng đó là bát hương thờ Thần linh chứ không phải là thờ gộp Thần linh cùng với bà cô tổ & gia tiên.