Chế tác khám thờ bằng đồng theo yêu cầu tại TP Hồ Chí Minh

Chế tác khám thờ bằng đồng theo yêu cầu tại TP Hồ Chí Minh

Ngày đăng: 29/08/2023 04:02 PM

    Tìm hiểu về khám thờ

    Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng, khám thờ là sản phẩm bắt nguồn từ Trung Hoa. Một nhà nghiên cứu khác, chuyên tâm về kiến trúc cổ đã ngờ rằng: khám thờ được bắt nguồn từ “am thờ” trong kiến trúc. Có thể lấy dẫn chứng là những bộ phận thờ thành hoàng trong những ngôi đình, đến cổ như đình Tây Đằng, đình Chu Quyến (Ba Vì – Hà Tây). Những ngôi đình này có gốc hình chữ nhật, nơi thờ được thực hiện trên sàn cao nối từ phần cột cái phía trong của gian giữa vào tới cột quân. Hầu như mọi chỗ thờ thành hoàng kiểu này đều được bưng kín, trong đó thường có ngai, bài vị và một số đồ thờ tương ứng …, đôi khi có cả tượng. Dựa vào chức năng và hình thức đó nhiều người dễ liên tưởng tới cái khám. Cũng có thể nghĩ rằng khám thờ được coi là thế giới linh thiêng trong linh thiêng, nơi đó hội tụ một tinh thần thánh thiện cao viễn. Trong nhiều trường hợp khám thờ mang tư cách như một ngôi nhà nhỏ để hội tụ vào đấy những tinh hoa của nghệ thuật.

    Khám thờ có cửa mở ra đóng lại bên trong đặt các linh vị tổ tiên, ngay chính giữa khám thờ viết hai chữ Thần Chủ ( 神主 ) . Thờ Thần Chủ là thờ bắt đầu từ bốn đời trở lên: Cao, Tằng, Tổ, Khảo. Ngày xưa khi lập bàn thờ gia tiên, gia chủ sắm sửa trang hoàng đầy đủ mọi thứ và viết chữ “Thần Chủ” lên trên nhưng chữ “Chủ” lại bị thiếu một nét chấm, sau đó mời một vị quan có uy tín đến dùng son điền thêm nét chấm đó thì chữ Chủ mới đủ, lễ này gọi là khai hoa điểm nhãn.

    Khám thờ bằng đồng được chạm khắc rất tinh xảo, tỉ mỉ bằng chất liệu đồng nguyên chất. Khám có mái chảy xuống hoặc mái mui được chạm hình lá hóa Rồng chầu Nguyệt. Mặt trước khám được chạm những linh vật quý như rồng, phượng, cây cỏ hoa lá hay các họa tiết hoa văn khác tạo vẻ linh thiêng cho không gian thờ. Khám có 2 cánh cửa được chạm Rồng tinh xảo, bên trong thường được đặt một bài vị chung, hoặc gia phả của dòng họ. Dưới cùng là chân khám được chạm thúc nổi đầu Hổ Phù.

    Ý nghĩa Khám thờ trong thờ cúng

    Khám thờ được gò chạm rất tinh tế, khám có mái mui hoặc mái chảy xuống phía sau, mặt trước gồm nhiều "cửa võng" theo lối "trướng rủ màn che", với những họa tiết hoa, lá, rồng cùng các linh vật khác... đã tạo thêm sự linh thiêng và vẻ đẹp uy nghi cho Bàn thờ. 

    Bài trí khám trên bàn thờ gia tiên nhằm bày tỏ lòng biết ơn công lao, thể hiện lòng tôn trọng, hiếu kính của con cháu với ông bà tổ tiên.

    Chọn lựa các đồ thờ cúng trên bàn thờ gia tiên cần đặc biệt chú ý đến chất liệu, độ bền cũng như sự hài hòa với bàn thờ và các đồ thờ cúng khác để tạo cho không gian thờ cúng những nét đẹp truyền thống và điểm nhấn riêng biệt.